5 elementen leer Wῠ Xíng Cycli
Waar Yῑn en Yang uitgaan van twee tegengestelde polen, gaat de Wῠ Xing (5 elementen of fasen leer) uit van het feit dat alles in 5 verschillende elementen/categorieën van trillingen of energie (Qi) richtingen onder te brengen is. Zaken zoals smaken, kleuren, transformaties, kompasrichtingen, klimatologische invloeden, seizoenen, Zang Fǔ (Yῑnne en Yange organen), zintuigen, weefsels, uitputtingen, emoties, geluiden, vloeistoffen, lichaamsgebieden en entiteiten kunnen daarin ondergebracht worden. In het klassieke boek ‘The Yellow Emperor’s Classic of Medicine’ vind je verschillende correspondenties Hieronder een paar belangrijke:
Het element Mù / hout is flexibel en de Qì richting is opwaarts en spreidend. Hout correspondeert met de zure smaak, donkergroen, geboorte, wind, richting oost, seizoen lente.
Op lichamelijk gebied de Gᾱn (lever) en Dᾰn (galblaas), ogen, pezen en nagels, de uitputting intensieve lichaamsbeweging, emotie woede, schreeuwen, tranen, nek en hoofd en de geest Hún (etherische ziel, emotionele aspect)
Het element Huo / vuur gloeit en laait op, de Qì richting is dus stijgend. Dit correspondeert met bittere smaak, de kleur rood, groei, hitte, richting zuid, seizoen zomer.
Op lichamelijk gebied Xῑn (hart), Xiᾰo Chang (dunne darm), de tong, Mài (vaten), de uitputting langdurig kijken, emotie vreugde, lachen, zweet, borst en ribben en de geest Shén (bewustzijn, geheugen, ons ik) ook de Sᾱn Jiᾱo (driewarmer) en Xῑn Bᾱo (hartzakje) vallen onder dit element.
Het element Tῠ / aarde dat gestalte geeft en voedt, de Qì richting is dan ook neutraal. Dit correspondeert met de smaak zoet, de kleur geel, transformatie, vocht, richting centrum, tussenseizoen en nazomer. Op lichamelijk gebied Pi (milt), Wei (maag), mond, vlees/spieren, de uitputting langdurig zitten, reflectie, zingen, kwijl, midden rug en de geest Yì (logica, denken)
Het element Jῑn / metaal geeft mee en verandert. Het kan smelten en verhardt, de Qì richting is samentrekkend. Correspondeert met de scherpe smaak, kleur wit, terugtrekken, droog, richting west
Op lichamelijk gebied Fei (long), Da Chang (dikke darm), de neus, uitputting te veel liggen, huid, lichaamshaar, emotie verdriet,jammeren, snot, schouders en bovenrug ende geest Pò (de lichamelijke ziel, somatisch aspect)
Tenslotte het element ShuῘ /water dat bevochtigd en zakt, de Qì richting is neerwaarts. Correspondeert met zout, kleur zwart, opslag, koude, richting noord, seizoen winter, Shen (nier) Pang Guāng (blaas), Gῠ (botten) en merg, de uitputting langdurig staan, angst, kermen, speeksel, onderrug en ledematen en de geest Zhì (wilskracht).
In de Wῠ Xing theorie kennen we verschillende cycli.
Xiᾱng Shḕng Xu Te weten de Xiᾱng Shḕng Xu, voedende, producerende of wel de moeder en zoon cyclus waarbij elk element wordt gevoed door het voorafgaande element en vervolgens het volgende element voedt. Bijvoorbeeld het water element voedt het hout element, denk daarbij aan het water dat de boom bevochtigt en deze laat groeien. Hout voedt vervolgens het vuur element, denk aan een kampvuur. Het vuur element voedt op haar beurt weer het aarde element. De boeren verbranden vaak een kostgrondje om de aarde weer vruchtbaar te laten worden. Aarde voedt metaal. Metaal ontstaat door compressie van aarde. Maar je kunt dit model van elementen, met haar bijbehorende correspondenties op alles loslaten.
Xiᾱng Ke Xu Om het evenwicht te behouden kennen we in de Wῠ Xing ook de Xiᾱng Ke Xu, ofwel de controlerende cyclus die niet het volgende maar het daarop volgende element controleert of wel het kleinkind en dat wordt gecontroleerd door niet de moeder maar de oma. Hout genereert vuur maar hout wordt zelf gevoed door water. Het element water/oma controleert vuur/het kleinkind (water dooft vuur) en zorgt ervoor dat het kind niet over gevoed wordt door de moeder (hout) waardoor een ongecontroleerde groei van Qi in de cyclus zou ontstaan.
Xiᾱng Cheng Xu Daarnaast kennen we nog de pathologische cycli, te weten de Xiᾱng Cheng Xu die het ‘kleinkind’ over controleert. Dit kan als het element (bijvoorbeeld oma is water) zelf relatief te sterk is of het te controleren element (vuur/kleinkind) te zwak. Het water element kan zorgen dat het vuur niet ongecontroleerd opvlamt, maar als er te veel water is kan het vuur totaal geblust worden. Het element is voor de balans wel nodig dus dat zou een sterkere disbalans betekenen.
Xiᾱng Wῠ Xu Tenslotte de Xiᾱng Wῠ Xu waarbij deze controle in de tegenovergestelde richting plaats vindt. Bijvoorbeeld het vuur/kleinkind dat zo oplaait dat het water/oma verdampt. Een exces of deficiëntie in een van de elementen veroorzaakt een disbalans waarbij dit ook invloed heeft op de andere elementen.