Winter en het Water element
De Winter: vertraag en voed je lichaam en geest
De winter staat voor opbouw van reserves voor het volgend jaar en voor wedergeboorte en reparatie. Om je aan te passen aan dit seizoen, geef je daarom meer aandacht aan yinne aspecten van het leven.
De winter wordt gerelateerd aan het element Water (Shui). Water energie beweegt zich neerwaarts. Water wordt aangeduid als het eerste element. Het geeft geboorte aan dingen. Maar het is een geboorte in de diepte, verborgen in de aardbodem. Het wordt ook geassocieerd met de dood. In de 5 elementenleer wordt deze Xiang Sheng Xu, of wel de cyclus die uiting geeft aan de natuurlijke voortgang van het leven (geboorte, groei, ontwikkeling, aftakeling en dood), gezien als: het begin is het einde en het einde het begin. Water heeft ook geen vaste vorm. Het neemt de vorm aan van elke receptor die het kan omvatten, maar als de receptor het begeeft, zal water weer neerwaarts wegstromen. Onder het element water behoren ook de kleur zwart of blauw, het seizoen winter, de weefsels botten en merg, de emotie angst enzovoorts.
Wat ons lichaam en organen betreft resoneert het waterelement met wat wij de Nier en de Blaas noemen. Deze volgen de zelfde beweging. De Nier is de belangrijkste bron van vitaliteit, energie, warmte, de vitale essentie en de poort van het leven. De Blaas scheidt met behulp van nier yang vocht uit het lichaam. In de TCM vallen meer zaken onder die ene naam van dat ene orgaan. Zoals de oren, bijnieren, botten, merg en tanden, deze staan allen onder invloed van dit yin/yang paar Nier (Shen) en Blaas (Pang Guang). Nieren regelen opslag van energie, voortplanting en ontwikkeling. Onze levensduur is direct gerelateerd aan de gezondheid van onze nieren. Problemen die er op kunnen duiden dat de nieren uit balans zijn uiten zich vaak ook op lichamelijk vlak. Denk dan aan koude handen en voeten, bleek gezicht, uitputting, oedeem, astma, blaasontsteking, problemen met de botten/beenmerg zoals zwakke knieën en onderrug en problemen met het gebit en de oren.
Wil, zingeving, overlevingsdrang, zich geaccepteerd en geliefd voelen, vergaren, bewaren en aanvaarding zijn ook zaken die bij het water element horen. Wat onze levensfase betreft is het de laatste fase van het leven. De emotie die bij het waterelement hoort is angst en in het bijzonder existentiële angst. Een emotie die ook hoort bij depressie. Een beetje angst is goed en behoedt ons voor gevaar, maar te veel verzwakt de nier energie. Aan de andere kant kunnen zwakke nieren ook angstgevoelens veroorzaken. De entiteit van de nier de Zhi laat ons onze mogelijkheden zien met behulp van onze existentiële angst. De angst om dood te gaan en de angst om te leven (bewust of onbewust) geeft de grenzen van ieders individuele kunnen aan.
De smaak die bij het water element hoort is zout. Het is yin en heeft dus ook een neerwaartse energie, het bevochtigt droogte en maakt zacht. Zout kalmeert en is goed voor de spijsvertering en om te ontgiften. Het verhoogt de eetlust en verlicht constipatie. Ook verbetert het de concentratie. Maar het is wel belangrijk om in de winter niet te veel zout te nemen. Zout vertraagt de bloedcirculatie en is slecht voor mensen met hartproblemen en hoge bloeddruk. Het bevordert ook het vasthouden van vocht.
We kunnen Nier en Blaas extra ondersteunen in deze tijd.
Nu het nog eerder donker/yin wordt, is het beter ook je voedingsgewoontes, leefstijl en kleding die bij de winter hoort aan te passen. Ook voor de winter geldt: blijf wat vaker ’s avonds thuis. Mediteer/doe aan yoga of wees stil, lees een goed boek of luister naar mooie rustige muziek. Rust in de winter helpt het herstel van essentiële energie. Ga vroeg naar bed en sta op nadat de zon is opgekomen. Dit helpt om warmte en vitaliteit te behouden. Voorkom te veel zweten. Zorg voor een goede diepe ademhaling. Bij winter hoort ook koude. Lage temperaturen veroorzaken afname van activiteit, stagnatie en samentrekken en kan daardoor ook pijn of depressies geven. Mijd koude. Hydrateer, blijf warm en gevoed. Voor de nieren en de blaas geldt dat ze gevoelig zijn voor kou. Verkoelende voeding zoals tropisch fruit, salades en rauwe groenten, yoghurt, mineraalwater en ijs onttrekt warmte uit je lichaam. Je raakt uit balans. Infecties en virussen krijgen meer kans om toe te slaan. Echter verkoelend voedsel kan weer goed zijn voor mensen met hitte verschijnselen.
Een beetje extra gewicht voor dit koude seizoen is goed. Alhoewel vertraging moet worden opgezocht, moet men wel voldoende in beweging blijven om de gewrichten en de rug flexibel te houden. Wees tevreden met wat je hebt. Verminder begeertes en mentale activiteiten. Met de naar binnen gerichte energie tijdens dit seizoen is dit een perfect moment om te reflecteren, te voeden en te verrijken, zodat interne intenties kunnen worden ontwikkeld. Voed het spirituele, bewaar en sla de fysieke energie op, zodat je in de lente, weer uitgerust en vol energie een nieuwe cyclus start.
Voeding in de winter Eeuwen oude conserveermethoden zoals zouten en zuren brengt de energie van voedsel in de kern en is dus geschikt voor de winter. Voorbeelden zijn augurken en zuurkool. Het is ook goed om bittere en zoute smaken tot je te nemen gedurende de winter. Ze hebben een zinkende en centrerende kwaliteit die de capaciteit voor opslag verhoogt. Denk ook aan Heermoesthee in dat verband. Niet alleen goed voor botgroei.
De kookstijl die bij winter hoort is: langer laten koken op lage temperaturen met minder water. Bereid voeding door het te bakken, braden, stoven en te smoren. Voeg kruiden en specerijen toe. Voldoende om de spijsvertering op gang te houden en de nieren te verwarmen.
Groenten en fruit die bij dit seizoen horen helpen je deze energie te versterken en je ondersteunt zodoende deze organen. Vermijd diepvriesproducten maar eet warme hartige soepen, stoofschotels, wortelgroenten, donkere- en bladgroenten, wintergroenten – liefst biologisch- waar ‘de vorst over heen is geweest’. De energie van het gewas dat de vorst heeft weerstaan door zichzelf te beschermen, resoneert door in je lichaam wanneer je deze gewassen eet. Voedsel van het winter seizoen heeft er langer over gedaan om te volgroeien. Bruine of kleine donkere bonen, walnoten, geroosterde noten doen je goed bij koude dagen. Denk ook aan zwarte sesamzaadjes, volle granen en zeewier. Deze voedingsmiddelen helpen om de nieren te versterken, ondersteunt emotie, voedt het lichaam, houdt je warm en helpt om energie te besparen. Wil je fruit eten, dan zijn daar onder andere: kersen, nectarine, perzik, pruim en gedroogd fruit. Of je kunt fruit verwarmen c.q. yangiseren door het te koken zoals stoofperen of stoofappels, met kaneel, kruidnagel, kardemom en/of gember.
Speciaal voor jonge kinderen zijn groenten en rijst congee beter dan granen of vlees. Dit i.v.m. moeilijker verteerbaarheid. Warm eten en een winter congee heeft ook een positieve invloed op studeren, alsmede een eenvoudige maaltijd met maar een paar ingrediënten.
Winter, geniet van alcoholische drank met mate. 1 glas Wijn is scherp en zoet. Verwarmt de spijsvertering, bevordert bloedcirculatie. Verdrijft vocht en koude. Alcohol wel zo veel mogelijk vermijden bij problemen aan de galblaas, lever, nier of bij koorts.
Bij winter denk je ook aan moxa Een prima manier om je lichaam te helpen met verwarmen is een moxa behandeling. Deze behandeling helpt je lichaam te verwarmen en werkt weerstand verhogend